Archief

Nutsbanken gefuseerd met een aantal andere spaarbanken en vormen nu samen de SNS Bank. Een ander deel is gefuseerd tot Fortisbank. Het Nut heeft zich vanaf de oprichting in 1784 gericht op bevordering van emancipatie van – zoals dat in die tijd heette – de gemeene man. Het Nut en de SNS Bank hebben ook nu nog de zelfredzaamheid van de bevolking hoog in het vaandel staan.

Toegankelijke SNS winkels
Met het concept van de SNS winkel, waarbij 150 traditionele bankkantoren worden vervangen door 300 laagdrempelige winkels, past de bank zich aan aan de moderne tijd. De burger wil zelf bepalen wanneer en waar hij/zij bankzaken regelt. Advies en/of informatie is er, ook buiten de kantooruren en via internet, op www.snsbank.nl.

Het Nut en onderwijs
De heer Schilthuis wees bij de opening in Haarlem op het initiatief van het Nut om als eerste particuliere organisatie een deel van de verantwoordelijkheid voor de samenleving op zich te nemen. Het Nut zette zich in voor volksonderwijs, het opleiden van onderwijzers en onderwijzeressen, het uitgeven van schoolboeken, het stichten van volksbibliotheken en het openen van spaarbanken. Lezen, schrijven en rekenen en een deugdzaam en spaarzaam leven moesten voor iedereen mogelijk worden. Doel was een samenleving met nuttige en zelfredzame burgers.

Cohesie van de samenleving
Nu 225 jaar later richt het Nut zich nog steeds op het weerbaar te maken van mensen en het bevorderen van hun deelname aan de samenleving. Zoals H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden, bij de opening van de jubileumtentoonstelling in Rotterdam, memoreerde: Inzet op sociale cohesie via educatieve initiatieven op lokaal niveau. Met een dubbele positieve uitwerking: * Voor mensen die hier baat bij hebben * Door de inzet van vele Nutsvrijwilligers, die verbindingen maken in hun lokale gemeenschap.

Van spaarbusje naar Internet
De spaarbusjes en spaarbankboekjes hebben plaatsgemaakt voor computerschermen. Door de zelfredzaamheid van de burger steeds centraal te stellen komt de SNS Bank weer uit bij haar oorspronkelijke doelstelling: toegankelijkheid tot 'Nut van 't Algemeen'.

Nutsdepartementen en SNS winkels
Daar waar een SNS winkel wordt geopend wordt een lokaal Nutsdepartement voor de opening uitgenodigd en de oude relatie onderstreept met de overhandiging van een cheque. Zo gebeurde en gebeurt het in Haarlem, Amsterdam, 's-Gravenhage, Dordrecht, Waalwijk, Helmond, Heerenveen, Almelo, Amersfoort-Noord, Alblasserdam, Maastricht, 's-Hertogenbosch, Zwolle, Leidschendam, Rijssen, Meppel en Wageningen, en er volgen er meer.

bij een groothandelaar belandt. Uit een scheepsruim wordt uit drie lagen een hoeveelheid mosselen genomen en in een verzegeld emmertje naar de veiling gebracht. De inhoud van het emmertje wordt aan een grondig onderzoek onderworpen. Eerst het bruto gewicht. Dan wordt gekeken of er dode mosselen tussen zitten en hoeveel. Daarna gaan de mosselen door een sorteermachine om de verschillen in grootte, het aantal en het gewicht te bepalen: klein, middel, groot en super. Dan worden de mosselen gekookt en wordt de kleur en smaak beoordeeld. De inhoud van dat ene emmertje bepaalt de kwaliteit van het hele ruim. Een ruim bevat ongeveer 600 mosseltonnen, een mosselton weegt 100 kg.

Vervolgens werd een film vertoond over de schelpdierenvisserij op de Oosterschelde en de nieuwe kweekmethoden (aquacultuur) voor de vis en schelpdieren. Daarna werd een kreeftenhandel bezocht. Uitgelegd werd hoe de kreeften op transport gaan naar de afnemers. In grote bassins met sterk gekoeld water worden de levende kreeften bewaard. Er zaten exemplaren in van een halve tot vier kilo. De kreeften komen uit de Oosterschelde en Canada. Van de kreeften zijn we naar de oesterputten gegaan. In grote bassins in de buitenlucht worden de oesters die geschikt zijn voor de consumptie bewaard. In deze bassins bevonden zich de platte Zeeuwse oester en de creuse, ook wel Japanse oester genoemd. Als je zin had mocht je deze oesters proeven.

Als afsluiting heeft het hele gezelschap van een heerlijke mosselmaaltijd genoten. De bedrijvigheid in Yerseke op het gebied van de 'Zeeuwse Zilte Zaligheden' waren voor velen van ons onbekend. Maar dat is na deze uitstap wel anders geworden. Door op internet eenvoudig Yerseke in te toetsen kan ook u veel te weten komen over dit interessante vissersplaatsje.

Secretaris Sluis-Aardenburg: Dicky Martin

een hoge kwaliteit van de door hen aangeboden educatie en van mening zijn dat meer aandacht besteed moet worden aan het idee van 'Leven Lang Leren' en non-formele educatie (kennis en vaardigheden, die je opdoet buiten de door de overheid gefinancierde scholen). Het pand op de Kaasmarkt, eigenlijk: Jan Nieuwenhuijzenplein 9, genoemd naar de stichter van het Nut, Jan Nieuwenhuijzen was een goed gekozen historisch decor voor deze gebeurtenis. Martinus Nieuwenhuijzen, de zoon van Jan, was in 1784, bij stichting van het Nut, arts in het pand. De Volksuniversiteiten bestaan binnenkort 100 jaar en de eerste Volksuniversiteit werd door het Nut in Amsterdam gevestigd. De ondertekening werd fotografisch vastgelegd en afgerond met een foto van de beide besturen en medewerkers vóór het pand in Edam.

geven richting en vertellen iets over universele en fundamentele waarden. Ferdy Masselink vertelde in Delden een aantal boeiende, meeslepende en vermakelijke verhalen, omlijst door sfeervolle muziek, die een nieuwe kijk gaven op het begrip 'nut', en ook op het Nut. Zoals altijd spreken verhalen in eerste instantie niet tot het verstand maar tot het gevoel. Bovendien toonden de vertelde verhalen op een zeer herkenbare wijze een manier van leven die is gebaseerd op mededogen en medemenselijkheid. Het programma van deze bijzondere avond, getiteld 'Het nut van 't Nut', was zeer de moeite waard.

Mw. Aly Wagenvoorde, secretaris Nut Delden

Groningen, Leiden, Delft en Berlijn en aan de Sorbonne te Parijs. Ze publiceert verhalen, essays, lezingen en columns in weekbladen en tijdschriften. Met enige regelmaat is ze te gast bij radio- en televisieprogramma's. Haar nieuwste boek "Snijpunt" is geselecteerd voor de Libris Literatuur Prijs 2009. Veel van onze bezoekers kenden Nelleke Noordervliet uit de media en hadden een of meerdere boeken van haar gelezen. Ze waren dan ook erg nieuwsgierig naar de persoon achter de boeken en bijvoorbeeld naar het feit hoe zij aan haar onderwerpen komt. De schrijfster bleek niet alleen interessante boeken te kunnen schrijven, ze was ook een zeer begenadigd spreker. Vol verve vertelde ze over het ontstaan van een aantal van haar boeken. Zo bleek er bijvoorbeeld een verband te bestaan tussen een oogziekte van de schrijfster en het ontstaan van 'Het oog van de engel'. Nelleke vertelde ons bijvoorbeeld ook, dat ze haar overgrootmoeder heeft gekend en dat ze bewondering voor deze sterke vrouw koesterde. Deze overgrootmoeder had in armoedige omstandigheden geleefd en had een kind gekregen van een 'heer van stand'. Het laatste maakte haar leven er niet eenvoudiger op. Deze overgrootmoeder fascineerde Nelleke Noordervliet, hetgeen resulteerde in een roman. Ze schetst in 'Altijd roomboter' het leven van haar grootmoeder, maar natuurlijk niet helemaal naar waarheid. Ondanks veel onderzoek kon ze naar sommige dingen alleen maar raden. Een ander soort boek, dat ze onder onze aandacht bracht, was 'Een stad vol boeken'. Hierin neemt ze de lezer mee op een wandeling door de tijd langs personen en plaatsen, die te maken hebben met Amsterdam als boekenstad. Zij spreekt hierin o.a. met Pieter Cornelisz. Hooft en ontmoet Anne Frank. Nelleke Noordervliet wees ons op de fraaie vormgeving en illustraties van dit boek. Het was een bijzonder geanimeerde avond, waarin er naast haar verhalen plaats was voor het signeren van boeken en het stellen van vragen. Van beide werd dankbaar gebruik gemaakt.

Mw. Aly Wagenvoorde, secretaris Nut Delden

Amsterdam, waar het archief van de Maatschappij ligt opgeslagen, van de beginjaren tot ongeveer 1960, bood geen uitkomst. Enkele weken na het telefoongesprek werd in de krant een tentoonstelling aangekondigd in het naburige De Rijp, waar prenten te zien zouden zijn, waaronder enkele Nutsprenten. De heer Thijssen werd hier op attent gemaakt en er werd een afspraak gemaakt voor een bezoek aan het secretariaat in Edam aansluitend aan het bezoek aan De Rijp. De 'mooie plaatjes met aardige praatjes' kregen een gezicht. De bezoekjes die de heer Thijssen daarna aan Edam bracht hebben wellicht een klein beetje bijgedragen aan de uitgave van het mooie boek met Nutsprenten, dat op 4 april werd aangeboden aan H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden. Met deze handeling werd de tentoonstelling in het Onderwijs Museum geopend.

De prinses sprak de aanwezigen toe en wees o.a. op de raakvlakken die er zijn tussen de strijd tegen de laaggeletterdheid, waar de prinses zich intensief mee bezig houdt, en de doelstelling van het Nut. Zij vond 4 april voor de Maatschappij terecht een feestelijke dag, omdat het Nut 'met stevige wortels en een blik op nu en de toekomst alle reden heeft om feest te vieren'. De prinses wenste het Nut een inspirerend en daadkrachtig jubileumjaar. Zij werd door de deskundigen rondgeleid over de tentoonstelling, waarna er nog tijd was voor gesprekken met verschillende groepen actieve mensen binnen de organisatie.

In de tentoonstelling Nut'tig leren voor iedereen wordt het 225-jarig bestaan van het Nut voor het voetlicht gebracht. Het Nut heeft zich in afgelopen twee eeuwen onder andere ingezet voor het geven van volksonderwijs, het opleiden van onderwijzers en onderwijzeressen, het stichten van volksbibliotheken en het oprichten van spaarbanken. Mede dankzij initiatieven van het Nut werd basisonderwijs bereikbaar voor iedereen. Leren lezen, schrijven en rekenen en een 'deugdzaam' en spaarzaam leven leiden moesten voor het 'gewone' volk mogelijk worden. Een samenleving met 'nuttige' burgers was steeds het doel van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. De originele 19e eeuwse educatieve Nutsprenten zijn onderdeel van de tentoonstelling en verschijnen ter gelegenheid van het 225-jarig jubileum in het boek Leerzaame Prentjens voor de Jeugd. De tentoonstelling duurt nog tot 29 augustus 2009. Voor meer informatie: www.onderwijsmuseum.nl

» Klik hier voor de openingstoespraak van H.K.H. Prinses Laurentien

» Klik hier voor een impressie van de feestelijke opening door H.K.H. Prinses Laurentien

[Foto: Merel Maissan]

voor de jeugd'. Over Nederlandse schoolprenten is nog maar weinig bekend. Het zijn de kleinere voorlopers van de latere schoolwandplaten, die in veel klaslokalen werden opgehangen. In dit boek worden alle zestig schoolprenten van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen afgebeeld. De zes rijk geïllustreerde hoofdstukken voorafgaand aan deze prenten geven een uitgebreide toelichting op de geschiedenis, het ontstaan en de ontwikkeling van deze Nederlandse schoolprenten vanaf de Verlichting tot in de tweede helft van de negentiende eeuw.

Deze uitgave die in samenwerking met de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen tot stand is gekomen, is tot 15 oktober met €5,- korting te bestellen bij Uitgeverij Matrijs: www.matrijs.com

Thijssen, J.G.L., 'Leerzame prentjens voor de jeugd'. Schoolprenten van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, Utrecht: Uitgeverij Matrijs, 2009. ISBN 978-90-5345-373-5, Genaaid gebonden met stofomslag, 216 blz.

zelfstandige staat stichten, had ook in Argentinië of Oeganda kunnen zijn. Gelovige Joden uit Oost-Europa wilden naar Palestina, voor hen waren alle religieuze referenties in dat land. Deze religieuze Joden hebben geen problemen gehad, het waren de nieuwe niet-religieuze joden, die naar Palestina gingen om daar kibboetsen op te richten. Zij vonden het normaal om te koloniseren. Toen Hitler aan de macht kwam kregen de Zionisten meer aanhang; de massa was niet zo welkom, er kwamen niet alleen pioniers naar Palestina, maar mensen die zo probeerden hun leven te redden. Na de Tweede Wereldoorlog blijkt hoe groot de ramp voor de joden is geweest. De Westerse wereld kampt met een schuldgevoel en heeft sympathie voor het idee van het 'Heilige land'. De Palestijnen verweren zich op een tot dan toe ongekende manier, door bomaanslagen en vliegtuigkapingen. Maar we moeten zo wel kennis nemen van het probleem en erkennen dat er nog een partij was in het conflict, die ook legitieme rechten had. Bertus Hendriks stelt dat ondanks bemiddeling en het sluiten van verschillende akkoorden, er weinig of geen vooruitgang wordt geboekt. Israël zal volgens hem de bezette gebieden moeten verlaten en de Westerse wereld zal Israël hier toe moeten dwingen, aldus Hendriks, pas dan zullen er twee staten kunnen ontstaan. Na afloop stelt het publiek verschillende vragen, waaruit blijkt dat men goed heeft geluisterd en probeert mee te denken over de problemen en mogelijke oplossingen. De aanwezigen danken Bertus Hendriks door hem een terecht applaus te geven.

De tetonstellling geeft een historisch overzicht van de initiatieven van het Nut ter verbetering van scholen, schoolboeken, het opleidingen van leerkrachten en het instellen van bibliotheken. Deze feiten zijn visueel geplaatst tegen de achtergrond van de pittoreske gevel van het stichtingshuis op het Jan Nieuwenhuijzenplein 9 (de Kaasmarkt) in Edam. De verzameling 19e eeuwse educatieve Nutsprenten, die als beloning op scholen werden uitgedeeld, zullen voor het eerst alle 60 te zien zijn in Rotterdam. Ter gelegenheid van het jubileum worden de Nutsprenten in boekvorm uitgegeven, “Leerzaame Prentjens voor de Jeugd”. Het boek is samengesteld door en voorzien van een begeleidende tekst door emiritus-hoogleraar prof. dr. J.G.L. Thijssen. De tentoonstelling zal van 4 april t/m 29 augustus te zien zijn in Rotterdam en daarna in Franeker, Tiel, Veendam en Gent (België) (onder voorbehoud).

Op 25 april zal in Amersfoort de Algemene Ledenvergadering worden gehouden. Het jaarcongres, het middagprogramma van 25 april, zal dit jaar als thema hebben: 'Sociaal vaardig en veilig in het onderwijs'. Speciale aandacht krijgt het Nutsproject 'Wat doe jij?', Inspringtheater te bevordering van de sociale competentie in het onderwijs. De jongerentheatergroep Young Stage van de SKVR in Rotterdam zal de voorstelling spelen. Een panel van personen gespecialiseerd in onderwijs en integratie zal tips geven hoe deze theaterproductie in het onderwijs en ook daarbuiten kan worden aangewend ter bevordering van de sociale cohesie van de samenleving.

Van 25-29 augustus zal aan de Universiteit Utrecht, ter gelegenheid van het jubileum van het Nut, de jaarlijkse Internationale Conferentie van Onderwijshistorici (ISCHE) gehouden worden. Het onderwerp zal zijn de 'Geschiedenis van het Volkonderwijs' ('Popular Education'). De conferentie is Engelstalig en staat onder leiding van de Nutshoogleraar prof. dr. J.F.A. Braster. Nutsleden kunnen gratis aan de conferentie, of delen daarvan, deelnemen. Meer informatie met programmagegevens op www.ische.com .

de ramen links t.o.v. de leerlingen zijn aangebracht. Dit was omdat voor de rechtsschrijvende leerling het daglicht dan volledig op het schrift valt. De heer Braster legde uit waarom het gemiddeld 50 jaar duurt voordat een vernieuwing volledig is doorgevoerd en standaard is geworden. Er werd met aandacht door de aanwezigen werd geluisterd naar de uitleg van o.a. het ontstaan van de leerplichtwet. Na de pauze was er gelegenheid tot het stellen van vragen. Dit bracht een levendige discussie op gang, temeer omdat er leerkrachten door het Nut waren uitgenodigd. In totaal waren 24 scholen aangeschreven, helaas vanwege de vakantie, waren slechts 6 leerkrachten van de aangeschreven scholen aanwezig. Doch deze zorgden, tezamen met de aanwezige Nutsleden, voor de nodige stof tot discussie.

de kerken, Politie, Gemeente en de Stichting Welzijnswerk Tytsjerksteradiel zich op dit verhaal gestort. Eerst moet echter duidelijk worden wat jullie als jongeren voor ideeën hebben! Alleen maar roepen dat er niets te doen is, levert geen concrete ideeën op. De werkgroep wil van jullie als jongeren horen wat er dan voor dat “niets” ingeruild zou moeten worden. Hierbij willen wij alle jongeren van 12 tot (ver) in de 20 jaar oproepen om aan te geven wat jullie in Burgum aan activiteit(en) willen zien. Heb je dus een idee, geef dat dan door via wtoren@t-diel.nl; kees@welzijnwerkt.nl; stougwm@planet.nl of via http://jongt-diel.hyves.nl. Wordt vervolgd. Als je geen internet hebt kun je je idee ook sturen (portvrij) naar: Antwoordnummer 796, 9250 VB Burgum.

Afbeelding: Burgemeester Polderman van Burgum bezoekt de "vragende" jeugd in soos "De Foarikker".

mevrouw R.H. Sikkema-Drent, om 14.30 uur de middag opende. In haar openingswoord zei ze, dat het haar een genoegen deed dat zij deze middag 290 nutsleden uit de provincie Groningen welkom kon heten. De komst naar deze middagen is niet alleen voor het programma dat wordt geboden maar ook vanwege de gezelligheid die er heerst. De Band heeft een veelzijdig repertoire met muziek uit de tijd rond de Tweede Wereldoorlog. Zij openen met muziek van Glenn Miller. Daarna volgden nog vele bekende nummers zoals, American Patrol, Love is here to stay, Cabaret, Puttin on the Ritz, String of Pearls, Let there be love, La Paloma, Peyton Place en muziek van The Ramblers. Niet alleen het optreden van de Band maar ook die van Agnes Rozeboom viel bij de aanwezigen bijzonder goed in de smaak. Kortom, ieder genoot. De voorzitter kon dan ook na het spelen van het laatste nummer met voldoening de muzikanten, de dirigent en de zangeres bedanken en overhandigde de beide laatsten daarbij een boeket bloemen. Zij besloot haar dankwoord met iedereen wel thuis te wensen.

Afbeelding: De Eemsmond Big Band [Bron: Eemsmond Big Band, www.eemsmondbigband.nl]

Geliefde thema 's van de oud-minister van Ontwikkelingssamenwerking, zoals de armoede in de wereld, passeerden de revue. Ter illustratie volgen enkele citaten "Een derde deel van de wereldbevolking heeft niet veel te eten" "1,2 miljard mensen heeft geen toegang tot gezond drinkwater” en "de armste mensen wonen op de slechtste plaatsen in de wereld".

Ook aan bod kwamen onderwerpen als de Vrede in de wereld, klimaat en milieu en de huidige landbouwpolitiek. Echter, in al zijn verhalen verloochende hij zijn afkomst niet: "Ik ben PvdA-er in hart en nieren, ik ben lid vanaf 1965 en zal nooit bij die partij weglopen". Het Nutsdepartement Bellingwolde kan terugzien op een bijzonder geslaagde avond.

Nutsdepartement Bellingwolde
secr. Stoffer Waalkens

om een groter publiek te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan aankondigingen van belangrijke lezingen, verslagen van activiteiten of aanbevelingen van sprekers, exposities of voorstellingen. Binnenkort zult u hier nader over worden geinformeerd.

De procedure voor het onderhoud van activiteitenprogramma's door de departmenten is in de nieuwe website ongewijzigd gebleven. Omdat de schermafbeeldingen in de Handleiding Programmabeheer niet langer overeenkomen met de vernieuwde website, zal binnenkort een vernieuwde handleiding beschikbaar komen. Deze is op te vragen bij het secretariaat: secretariaat@nutalgemeen.nl

Daarna was zij twaalf jaar raadslid in de gemeenteraad van Wassenaar met daarnaast veel vrijwilligerswerk in kerk, staat en maatschappij, onder andere in het bestuur van het Nutsdepartement Wassenaar. Daarin is zij al tien jaar actief als vice-voorzitter evenementen. Elly:"De rode draad in mijn leven is maatschappelijke betrokkenheid; vanuit die betrokkenheid is het boeiend bestuurslid te mogen zijn van het landelijk Nut".

daarmee een belangwekkende volksontwikkeling op gang gebracht. Ook in onze tijd is het van belang te werken aan de ontwikkeling en ontplooiing en aan een éducation permanente. Hierbij kunnen wij onderscheid maken tussen het levenslang leren wat gericht is op na- en bijscholing in beroepsvaardigheden enerzijds en anderzijds de algemene ontwikkeling. Breedte-educatie noemt men dat in Vlaanderen; niet alleen levenslang leren, maar ook levensbreed. Het gaat om het vormings- en ontwikkelingswerk, dat mensen weerbaarder maakt in hun maatschappelijk functioneren, om het bevorderen van hun maatschappelijke participatie en het voorkomen dat mensen aan de zijlijn komen te staan en zich niet maatschappelijk kunnen ontplooien. In België wordt breedte-educatie als onderwijs beschouwd en navenant met subsidies gestimuleerd. In Nederland heeft men daarvoor de term 'non formele educatie' bedacht. In ons land worden organisaties als Volksuniversiteiten en Nutsdepartementen beschouwd als vriendelijke vrijwilligersorganisaties, die niet behoeven te worden gesubsidieerd.

Het Maatschappij-bestuur wil de departementen stimuleren met hun activiteiten in de eigen maatschappelijke, educatieve functie te vervullen en zo een actieve bijdrage te leveren aan de sociale cohesie in onze samenleving. Dat kan gebeuren door alert in te spelen op plaatselijke ontwikkelingen met educatieve activiteiten, zoals lezingen,cursussen, excursies, cultuurreizen. In de ogen van het Maatschappijbestuur is er voor het Nut nog een wereld te winnen. Dat wij ons daarvoor inzetten hebben wij willen symboliseren met de aanbieding van het standbeeld van Jan Nieuwenhuijzen, onze oprichter, in Edam.
Gijs Schilthuis, voorzitter