Piet Oud uit Edam vertelt in het derde interview ter gelegendheid van het 240-jarig jubileum hoe hij al vroeg in aanraking kwam met het Nut, om uiteindelijk als voorzitter in het bestuur van departement Edam terecht te komen. Hij blikt terug op de invloed van het Nut op de samenleving, zijn rol bij het Nutspand in Edam en de toekomst van het Nut.
Eerste contact
Piet kwam op jonge leeftijd in aanraking met het Nut. Hij vertelt: "Mijn eerste contact met het Nut was op de lagere school toen ik ongeveer tien jaar oud was." Destijds was er een Nutsbibliotheek in het pand aan de Kaasmarkt, waar hij regelmatig naartoe ging om boeken te ruilen. Piet vertelt: "Je kon daar één keer per week boeken ruilen. De leden van de bibliotheek hadden een boekje met daarin alle titels van de beschikbare boeken. Op een kaart kon je nummer en titel opgeven van het boek dat je wilde lenen.” Wekelijks haalde Piet zijn boeken op bij de bibliotheek, totdat deze op een gegeven moment verdween. "Er kwam een openbare bibliotheek, die er nog steeds is", voegt hij toe. Zo maakte de Nutsbibliotheek plaats voor de huidige openbare bibliotheek.
“Het bestuur was een heel hechte club en de samenwerking was uitstekend.”
“Oh, maar dat wil ik wel doen”
Na zijn pensionering werkte hij in de moestuin achter het huis van mevrouw Reilingh, destijds voorzitter van Nutsdistrict Edam. “Mevrouw Reilingh kwam regelmatig in de moestuin even een praatje maken”, herinnert hij zich. “Tijdens één van deze gesprekken vertelde ze dat ze moeite had met de computer en dat ze de aankondigingen van het Nut over lezingen en cursussen niet naar de kranten kon sturen. Toen zei ik: Oh, maar dat wil ik wel doen. Zo werd ik lid en kwam ik in het bestuur van het Nut terecht. Toen mevrouw Reilingh aangaf af te treden in 2004 nam ik het voorzitterschap over. Het bestuur was een heel hechte club en de samenwerking was uitstekend.”
Tijdens de Stadsfeesten in 2007 is het beeld onthuld op het terrein bij de Doopsgezinde Vermaning tegenover het Stichtingshuis van het Nut. Dat is gelukt. Het beeld werd onthuld door het Edamse erelid Mevrouw Reilingh. Ook nazaten van de familie Nieuwenhuijzen waren daarbij aanwezig.(Foto links).
“Ik vind het heel bijzonder om te zien welke ontwikkelingen het Nut heeft aangezwengeld."
Edams museum
Hij blikt terug op de momenten die op hem de meeste indruk hebben gemaakt. “In het Edams Museum worden de Nutsvitrines opnieuw ingericht om de geschiedenis en de betekenis van het Nut beter te kunnen vertellen. Nu we daarmee bezig zijn, heb ik een aantal boekjes gelezen van het Nut van vroeger. Dan zie je wat het Nut allemaal heeft gedaan vanaf het begin, vooral ook op onderwijsgebied. Ik vind het heel bijzonder om te zien welke ontwikkelingen het Nut heeft aangezwengeld. Je beseft dan hoe groot het belang van het Nut is geweest voor de samenleving en dat wil het museum aan de bezoekers tonen.”
Nutspand in Edam
Het Nutspand in Edam is een belangrijke pijler in het 240-jarig bestaan van het Nut en is niet alleen monumentaal maar ook cultureel erfgoed. In dit huis werd op 14 november 1784 door Jan Nieuwenhuijzen en zijn vrienden de Maatschappij opgericht, en het wordt binnen het Nut ook wel het stichtingshuis genoemd. Het Nutspand werd in 1884 door de departementen als jubileumgeschenk aangeboden aan de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Piet: “Na het vertrek van de medewerkers van het secretariaat uit het Nutspand werd het sleutelbeheer van het pand in handen gelegd van het departement Edam. Er werd mij gevraagd een oogje in het zeil te houden. Dat betekende onder andere het nasturen van de post, het onderhouden van contact met de huurders en het doorgeven van meterstanden etc. Ondanks dat het pand multifunctioneel werd gebruikt, bleek kostendekkende exploitatie onmogelijk”. In 2018 werd het Nutspand, na ruim 200 jaar eigendom van het Nut, verkocht. Het pand is tijdens de open monumentendagen nog altijd toegankelijk voor bezoekers.
Op de foto linkst ziet u de huidige bewoner Peter de Jong van voormalige Nutspand en Piet Oud voor het Nutspand.
“Het Nut is ook in hoge mate afhankelijk van wat er vanuit de departementen geïnitieerd wordt”
Voortzetting
Piet maakt zich zorgen over de continuïteit van het Nut en de beschikbaarheid van voldoende bestuursleden. "Ik vind het zoals het nu gaat prima, maar ik maak me zorgen over de voortzetting," benadrukt hij. Hij noemt de uitdagingen van het vinden van geschikte opvolgers: "Vind je wel genoeg mensen die zo'n bestuur willen vormen? Mensen die dus eventueel in het bestuur gaan zitten worden ouder. Dat vind ik een beetje zorgelijk." Hij wijst op de moeilijkheid om mensen te vinden die bereid zijn de benodigde tijd te investeren. “Het Nut is ook in hoge mate afhankelijk van wat er vanuit de departementen geïnitieerd wordt,” legt hij uit.
“Ondanks de televisie, Netflix en Corona gaat het nog steeds goed met ons departement”
Optimistisch
Toch is Piet is optimistisch over de toekomst en het bestaansrecht van het Nut: "Zeker in Edam gaat alles gewoon op dezelfde manier door. Ondanks de televisie, Netflix en Corona gaat het nog steeds goed met ons departement. Dat is vooral te danken aan de inzet van het bestuur en de goede programma’s.” Hij ziet ook het belang van nieuwe initiatieven. “Als er projecten opgezet worden, zoals een toneelvoorstelling waarbij de jeugd meer betrokken wordt, ja, dat zou ik heel erg goed vinden.”
Meer weten?
Voor meer informatie over het Nutspand en het Edams Museum, bekijk de onderstaande links.
Reacties welkom
Het staat alle leden vrij om te reageren op dit interview. Reacties in de vorm van een afbeelding, eigen verhaal, artikel, link of bericht dat aanhaakt op een interview kunt u sturen naar het secretariaat@nutalgemeen.nl
